بررسی تغییرات میزان پروتئین و ترکیبات فنلی در برگهای ارقام حساس و مقاوم توتون آلوده به ویروس وای سیب‌زمینی (PVY)

چکیدهسابقه و هدف: توتون (Nicotiana tabacum) گیاهی است، گرما دوست، یکساله، شامل تعدادی گونه یا تعدادی هیبرید که متعلق به تیره‌ی Solanaceae می‌باشد. پاسخ بیو‌شیمیایی نسبت به آلودگی‌های ویروسی در گیاهان مختلف متفاوت است. یکی از جنبه-های مهم دفاعی گیاه میزبان دربرابر عوامل بیماریزا، دفاع بیوشیمیایی و واکنش‌های پیچیده مربوط به آن است. ویروس وای سیب‌زمینی (Potato virus Y, PVY) از خانواده Potyviridae ازپراکنش جهانی برخورداراست و از بیمارگرهای رایج مزارع توتون در ایران می‌باشد. ارقام مختلف توتون در برابر سویه‌های این ویروس عکس‌العمل‌های متفاوتی را نشان می‌دهند. مواد و روش ها: در این تحقیق، تغییرات پارامترهای بیوشیمیایی پروتئین کل، فنل کل و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز در برگ‌های دو رقم توتون مقاوم (VAM) و حساس (K326) پس از مایه‌زنی مکانیکی با عصاره ویروس وای سیب زمینی نژاد (PVYO) در زمان‌های 1، 2، 3، 4و 5 روز پس از مایه‌زنی در شرایط گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. جهت تأیید وجود آلودگی و تعیین میزان جذب نوری (OD)ویروس مذکور در نمونه‌ها از آزمون داس-الایزا و آنتی‌بادی پلی‌کلونال اختصاصی PVY استفاده گردید. یافته ها: مقایسه میانگین فاکتورهای معنی‌دار شده در جدول تجزیه واریانس با آزمون چند دامنه‌ای دانکن نشان داد که میزان پروتئین کل رقم VAMاز رقم K326 مایه‌زنی شده و شاهد آن در همه زمان‌های پس از مایه‌زنی از آن بیشتر بود، به غیر از روز سوم که اختلاف‌شان معنی‌دار نشد. بیشترین میزان پروتئین کل در روزهای اول و پنجم و در رقم VAM مایه‌زنی شده مشاهده شد و کمترین مقدار در روزهای دوم و چهارم پس از مایه‌زنی و در رقم K326ثبت گردید.بیشترین میزان فنل کل در روز پنجم پس از مایه‌زنی ثبت شد و با سایر زمان‌ها اختلاف معنی‌داری را در سطح یک درصد نشان داد. در ارقام مایه‌زنی شده مقدار فنل کل نسبت به شاهدبیشتر بود و اختلاف بین آنها در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد.در ارقام مایه‌زنی شده میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز نسبت به شاهد به طور معنی‌داری در رقم K326 از رقم VAMبیشتر بود. نتیجه گیری: میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز برگ‌های توتون رقم VAM در همه زمان‌های پس از مایه‌زنی در سطح احتمال آماری یک درصد از رقم K326 کمتر بود.فعالیت آنزیم‌ها بسته به نوع رقم، نوع تیمار مایه زنی و زمان پس از مایه‌زنی متغییر بود. میزان جذب نوری در رقم K326 به مراتب از رقمVAM بیشتر بود. همبستگی بین پارامترهای مذکور بسیار پایین بود و فقط بین فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز همبستگی مثبت و نسبتا بالایی (546/0R2=) دیده شد.واژه‌های کلیدی:Potato virus Y، داس-الایزا، پروتئین کل، فنل کل، پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز.